Nowe rozwiązania w zakresie wsparcia dla przedsiębiorców w związku z koronawirusem – TARCZA ANTYKRYZYSOWA 2.0

W piątek, 17 kwietnia Sejm przegłosował poprawki Senatu odnoszące się do popularnej ustawy, zwanej „Tarczą 2.0”, która aktualnie jest już w mocy. Obszerna nowelizacja w założeniach ma dokonać zmian w wielu obszarach. Poniżej przedstawiamy najistotniejsze z rozwiązań, które dotyczą przedsiębiorców dotkniętych kryzysem gospodarczym.

Ulgi i dofinansowania

Po pierwsze, wprowadzono zwolnienie przedsiębiorcy z obowiązku płacenia nieopłaconych składek do ZUS-u na okres trzech miesięcy. To rozwiązanie dotyczy przedsiębiorców, którzy przed końcem lutego 2020 roku zgłosili do ubezpieczeń społecznych od 10 do 49 pracowników. Przypominamy, że zwolnienie dla przedsiębiorców, którzy zgłosili do ubezpieczenia społecznego do 9 pracowników, obowiązuje już od 1 kwietnia. Aktualnie wprowadzone zwolnienie ma dotyczyć składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, należnych od 1 marca do 31 maja 2020 roku i obejmuje wysokość 50% łącznej kwoty nieopłaconych składek. Oznacza to, że na wniosek przedsiębiorca będzie zwolniony z obowiązku zapłaty połowy nieuiszczonych jeszcze składek.

Następnie, ustawodawca rozszerza możliwość jednorazowej pożyczki dla mikroprzedsiębiorców na pokrycie kosztów prowadzenia działalności, także na osoby samozatrudnione. Do tej pory ze wsparcia z powiatowego urzędu pracy mogli korzystać przedsiębiorcy, którzy zatrudniają mniej niż 10 pracowników. Zgodnie z założeniami projektu, owo dofinansowanie może zostać przyznane w wysokości do 5 tys. zł, zaś jej spłata będzie podlegać umorzeniu jeśli przedsiębiorca będzie prowadził działalność gospodarczą przez 3 miesiące od jej przyznania. Dodatkowo, okres spłaty pożyczki nie może być dłuższy niż rok, zaś przedsiębiorca korzysta z karencji w jej spłacie przez okres 3 miesięcy od dnia jej udzielenia. Co istotne, do przyznania pożyczki nie jest konieczne wykazanie spadku obrotów gospodarczych, zaś przedsiębiorca nie jest zobowiązany do udokumentowania celu, na który wykorzystał przyznaną kwotę.

Rozszerzeniu ulega także świadczenie postojowe z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych dla osób samozatrudnionych lub zatrudnionych w oparciu o umowy cywilnoprawne. Zgodnie z projektem okres, na który przyznaje się świadczenie postojowe zostanie zwiększony z jednego do trzech miesięcy. Wysokość wsparcia, dla osób, które zarobiły w miesiącu poprzedzającym minimum 1.300 zł wynosi 80% minimalnego wynagrodzenia, tj. 2.080 zł. Dla osób, które w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku o przyznanie „postojowego” zarobiły mniej niż 1.300 zł, wysokość dofinansowania stanowi kwotę uzyskanego w tym miesiącu wynagrodzenia.

Przykład 1.

Pan Jan w marcu 2020 roku zarobił z tytułu umowy zlecenia kwotę 2.600 zł. Pan Jan nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innych tytułów. W związku z tym wysokość świadczenia postojowego przyznanego Panu Janowi z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wyniesie maksymalnie 2.080 zł za jeden miesiąc.

Przykład 2.

Pan Tomasz w marcu 2020 roku zarobił w oparciu o umowę zlecenie kwotę 1.200 zł oraz nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innych tytułów. Tym samym wysokość świadczenia postojowego przyznanego Panu Tomaszowi z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wyniesie maksymalnie 1.200 zł za jeden miesiąc.

Doprecyzowane zostały także postanowienia ustawy z dnia 31 marca 2020 roku w zakresie uzyskiwania przez przedsiębiorców dofinansowania w celu ochrony miejsc pracy z uwagi na przestój ekonomiczny lub obniżenie wymiaru pracy pracowników. Po pierwsze, aktualnie obowiązujące brzmienie przepisów wskazuje, że pracodawca może obniżyć wymiar pracy maksymalnie o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu. Wcześniej ta kwestia nie została dostatecznie wyjaśniona, z uwagi na nieprecyzyjną redakcję przepisu. Po drugie, co wydaje się bardziej istotne, dofinansowanie z tego tytułu przysługuje od 18 kwietnia także organizacjom pożytku publicznego, a zatem katalog podmiotów, które mogą ubiegać się o wsparcie został rozszerzony. W tym zakresie ważne jest także, że aktualnie dofinansowanie będzie przysługiwać od miesiąca, w którym został złożony wniosek, a nie – jak dotąd – od dnia jego złożenia.

Zmiany w wymiarze czasu pracy w niektórych sektorach

Idąc dalej, przedsiębiorcy niektórych branż zyskali dalsze uprawnienia do zmiany rozkładu czasu pracy pracowników. Dotychczas przedsiębiorcy mogli zmienić system lub rozkład czasu pracy pracowników w sposób niezbędny dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania lub polecić pracownikom świadczenie pracy w godzinach nadliczbowych. Obecnie, te uprawnienia zostały rozszerzone na możliwość zobowiązania pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy, a nawet polecenie pracownikowi realizowania prawa do odpoczynku w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.

W związku z powyższym istotny jest zakres podmiotowy, dla którego ustawodawca wprowadził rzeczone rozwiązania. Regulacje obejmują przedsiębiorstwa z sektora: systemów i obiektów infrastruktury krytycznej, sieci przesyłowych lub dystrybucyjnych, funkcjonowania stacji paliw płynnych, niektórych przedsiębiorstw z branży energetycznej, bankowej, odpadowej, czy też rolno-spożywczej polegającej na wytwarzaniu lub dostarczaniu żywności. Katalog wydaje się być zatem bardzo kazuistyczny i z zamierzenia obejmuje kluczowe podmioty, których ciągłość funkcjonowania jawi sią jako kluczowa z perspektywy gospodarki. Niemniej, z uwagi na rozpiętość regulacji, ważne jest skrupulatne przeanalizowanie szczegółowych kryteriów, które przedsiębiorca musi spełnić, aby móc skorzystać z przedstawianego uprawnienia.

Zmiany w wymiarze pracy obowiązujące od 31 marca

 W tym miejscu warto zaznaczyć, że zmiany w wymiarze czasy pracy może wprowadzić także pracodawca, u którego wystąpił spadek obrotów w związku z COVID-19.  W tym z dopuszczalne jest: ograniczenie odpoczynku pracownika do nie mniej niż 8 godzin, i nieprzerwanego odpoczynku, do nie mniej niż 32 godzin;  zawarcie porozumienia o wprowadzeniu równoważnego czasu pracy, w którym możliwe jest przedłużenie dobowego wymiaru pracy, nie więcej niż do 12 godzin; zawarcie porozumienia o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia niż wynikające z umów o pracę. Kryterium, jakie musi spełnić pracodawca to spadek ilościowy obrotów gospodarczych oraz niezaleganie w regulowaniu zobowiązań podatkowych oraz składek na ubezpieczenie społecznie do końca trzeciego kwartału 2019 roku.

Wprowadzenie równoważnego czasu pracy wymaga zawarcia stosownego porozumienia pracodawcy z przedstawicielami pracowników, zaś kopia porozumienia podlega zgłoszeniu do okręgowego inspektora pracy w terminie 5 dni od jego zawarcia.

 Pożyczki z Agencji Rozwoju Przemysłu

Ustawodawca wprowadził również pakiet pomocowy dla większych przedsiębiorstw, m.in. dla branży transportowej, jak czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy. Wsparcie miałoby polegać na udzielaniu przez Agencję Rozwoju Przemysłu pożyczek na zabezpieczenie płynności finansowej oraz leasingowanie floty transportowej z 15 miesięczną karencją w spłacie. Wniosek o udzielenie wsparcia w założeniu miałby planowo zostać rozpatrzony w terminie zaledwie 14 dni od jego złożenia, zaś szczegółowe zasady, cel, przedmiot oraz wysokość pożyczki miałaby określać umowa zawierana między beneficjentem a Agencją Rozwoju Przemysłu. Ostateczny kształt regulacji wskazuje jednak, że wsparcie może zostać udzielone niezależnie od statusu mikro, małego, średniego lub dużego przedsiębiorcy. Niezbędnym kryterium pozostaje jednak wykazanie stosownego spadku obrotów gospodarczych.

Odstąpienie od pobierania odsetek za zwłokę przez ZUS

 Ważnym ułatwieniem jest możliwość odstąpienia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych od pobierania odsetek za zwłokę w opłacaniu składek. Zwłoka musi dotyczyć składek należnych za okres przypadający po dniu 31 grudnia 2019 roku, zaś umorzenie następuje na wniosek dłużnika. Czas na złożenie wniosku jest dość długi, albowiem rozciąga się na okres obowiązywania stanu epidemii i 30 dni po jego odwołaniu. Co istotne, odstąpienie od pobierania odsetek jest zależne od uznania ZUS, zaś w przypadku negatywnego rozpatrzenia wniosku, dłużnikowi służy odwołanie od decyzji.

Nie należy jednak tracić z pola widzenia, że niezaleganie z płatnością składek na ubezpieczenie społeczne stanowi warunek konieczny uzyskania dofinansowania w ramach niektórych instrumentów wsparcia z Tarczy Antykryzysowej. Tym samym, wydaje się, że to ułatwienie jest deską ratunkową dla przedsiębiorców znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji ekonomicznej, jednakże może okazać się niewystarczające.

 Podsumowanie

To tylko niektóre z rozwiązań, które zamierza wprowadza ustawodawca. Należy jednak uwzględnić, że uchwalona nowelizacja jest bardzo obszerna, zajmuje bowiem blisko 100 stron przepisów i dokonuje zmian w znacznej liczbie ustaw. Wiele z wprowadzonych rozwiązań obejmuje swoim zakresem natomiast przepisy z zakresu edukacji, telekomunikacji, prawa pocztowego czy prawa energetycznego. Jak zatem widać, skala wprowadzonych przepisów jest szersza niż wyłącznie program pomocowy dla przedsiębiorców.

Obszerny zakres zmian z pewnością nie ułatwia przedsiębiorcy odnalezienia się w tej nowej sytuacji. Należy bowiem pamiętać, że skierowany do prac w Senacie projekt wymaga skorelowania z rozwiązaniami wprowadzonymi ustawą z dnia 31 marca 2020 roku. Tym samym, konieczne będzie dopasowanie i ocena możliwości wsparcia dla przedsiębiorcy z uwzględnieniem jego aktualnej oraz potencjalnej sytuacji ekonomicznej. Jednakże gąszcz przepisów i mnogość potencjalnych rozwiązań sprawia, że przedsiębiorcom rekomendujemy skorzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej w celu analizy sytuacji oraz wybrania najbardziej optymalnego programu wsparcia, z uwzględnieniem profilu działalności oraz warunków gospodarczych.